وقتی با مشاوران در مورد راه اندازی کسب و کار صحبت می کنید، در وهله اول از شما می پرسند، استراتژی شما چیست؟

اگر با این مفهوم آشنا نباشید، نمی توانید پاسخ مشاور را بدهید. البته خیلی از مواقع شما استراتژی دارید اما نمی توانید آن را بیان کنید.

پس با ما همراه باشید تا با مفهوم کاربردی استراتژی (Strategy) و مدیریت استراتژیک (Strategic Management)  بیشتر آشنا شوید.

استراتژی یعنی چه؟

به زبان ساده، استراتژی ابزاری است که افراد یا سازمان ها (کسب و کارها) از طریق آن به اهداف خود دست پیدا می کنند. وقتی استراتژی خود را مشخص کرده باید، یعنی بر مسیر دستیابی به اهداف خود تمرکز دارید و می دانید برای رسیدن به آن اهداف (که از پیش تعیین کرده اید) چه منابعی را نیاز دارید. این موضوع باعث می شود شما تصمیم گیری بهتری در مراحل مختلف کسب و کار داشته باشید.

اگر استراتژی برای کارتان نداشته باشید، دست نگه دارید. چند روزی دیرتر شروع کنید بهتر از این است که درگیر تلاطم های مسیر شوید و با شکست روبرو شوید. داشتن استراتژی درصد رسیدن به موفقیت شما را بالاتر می برد.

با توجه به وجود عدم قطعیت در شرایط اقتصادی کشور باید توجه داشته باشید که هرچه محیط، متلاطم تر باشد، استراتژی باید دارای انعطاف پذیری و پاسخگویی بیشتری باشد. اما دقیقاً در این شرایط است که استراتژی به جای بی اهمیت شدن، اهمیت بیشتری پیدا می کند. وقتی بنگاه ها با تهدیدات پیش بینی نشده ای مواجه باشند و فرصت های جدید به طور مستمر ظاهر شود، استراتژی به قطب نمایی تبدیل می شود که می تواند بنگاه را از میان دریاهای طوفانی هدایت کند.

برنامه ریزی و پیاده سازی استراتژی، بزرگترین و مهمترین کار شما در زمان راه اندازی و حین مسیر کسب و کار  است؛ این را باید بخاطر داشت برای دستیابی به هدفی بزرگ به یک استراتژی هوشمندانه نیاز خواهید داشت تا بتوانید همواره در بازار رقابت کنید و ار رقبای خود جلوتر باشید.

تاریخچه پیدایش استراتژی

اکثر ابزارهای کسب و کار ها و سازمان ها، ریشه در مفاهیم و نظریات نظامی دارد زیرا مفاهیم استراتژی از دل پیکارهای نظامی برای غلبه بر دشمن شکل گرفته است.

این سوال ممکن است برای شما هم ایجاد شده باشد که واژه استراتژی از کجا نشات گرفته است؟ در واقع این واژه از واژه یونانی strategia به معنای “ژنرال ارتش” گرفته شده است.

استراتژی از منظر نظامی: استراتژی، علم برنامه ریزی و هدایت عملیات نظامی بزرگ در مقیاس کلان با هدف تشخیص و یافتن بهترین موقعیت قبل از شروع درگیری واقعی با دشمن است.

استراتژی از منظر سازمانی: استراتژی، به جهت گیری اصلی شرکت در آینده می پردازد که شامل اهداف، آرزوها، منابع و نحوه تعامل سازمان با محیط است. تمامی جوانب یک سازمان از جمله نیروی انسانی، منابع، روش‌ها  و محیط آن نقش مهمی در تدوین استراتژی ایجاد ایفا می کنند.

تعریف مدیریت استراتژیک چیست؟

مدیریت راهبردی یا مدیریت استراتژیک، تجزیه و تحلیل در خصوص مسایل مهم سازمان می باشد و توسط راهبران ارشد سازمان به نمایندگی از مالکان ، به جهت کنترل منابع در محیط‌ های خارج از سازمان گرفته می شود این فرایند شامل مشخص کردن ماموریت، چشم انداز، دارایی‌های سازمان و توسعه برنامه‌ها و سیاستهای‌ سازمان که به همه فعالیت ‌هایی که برای رسیدن به آن خواهد شد نیاز است.

مدیریت استراتژیک یک روند فلسفی برای مدیریت کسب و کار محسوب می‌شود. گمان نکنید  مدیریت استراتژیک است تنها بررسی چندین قانون و پیروی از آنها است!

مدیریت استراتژیک چه ویژگی‌هایی دارد؟

به‌طور کلی می‌توان گفت مدیریت استراتژیک همان ویژگی‌های مدیریت عمومی را داراست، اما ویژگی‌های دیگری هم دارد که آن را متمایز می‌کنند. می توان به این نکات مازاد اشاره کرد:

۱. مدیریت استراتژیک آینده سازمان را مدنظر دارد، و تلاش می‌کند اهداف بلندمدت را موردتوجه قرار بدهد، پس به‌طور کلی جزو وظایف اصلی مدیران بلندپایه محسوب می‌شود.

۲. مدیریت استراتژیک به افق‌های سازمانی می‌اندیشد و تلاش می‌کند دریابد که برای رسیدن به اهداف بلندمدت، چه کارهایی باید انجام شوند.

۳. سازمان با محیطی که در آن قرار دارد، هم‌بستگی و تعامل دارند. هر تغییری که در محیط اتفاق بیفتد، سازمان هم از آن تأثیر می‌گیرد. بنابراین مدیریت استرتژیک نگاه ویژه‌ای به محیط و تعاملات آن دارد.

۴. مدیریت استراتژیک اهداف، تصمیم‌ها و فعالیت‌هایی را که مشخص می‌کند که در همه سطوح سازمانی باید انجام شوند و نقطه شروع حرکت را برای همه اعضای آن تعیین می‌کند.

البته برای دست‌یابی به این ویژگی‌ها در عالی‌ترین سطح آن‌ها، استراتژی‌های مختلفی با توجه به نیازهای سازمان، منابع موجود و همین طور نیازهای بازار به کار گرفته می‌شوند. این استراتژی‌های مختلف چه هستند؟

عناصر مهم مدیریت استراتژیک

تحلیل موقعیت، فرمول بندی استراتژی، اجرای استراتژی و ارزیابی آن ۴ عنصر مهم در بخش مدیریت استراتژیک محسوب می‌شوند. هر یک از این المان‌ها به طور کلی گام‌هایی هستند که می‌توانند در اجرای یک نقشه مورد ارزیابی قرار گیرند. مدیریت استراتژیک در هر زمینه باید با اولویت‌بندی‌های مخصوصی دنبال شود. به هر صورت نیازها باید بازبینی شوند و تغییرات لازم بر حسب بهبودهای موجود در نظر گرفته شود.

به اختصار این عناصر مهم را بررسی کنیم:

تحلیل موقعیت:

در نخستین مرحله، باید اطلاعات ضروری برای ایجاد شرح مأموریت بررسی شوند. این تحلیل موقعیت به روش‌های مختلفی انجام می‌شود، که مشاهده و برقراری ارتباط، دو مورد بسیار مهم هستند. در این مرحله محیط داخلی را مشاهده می‌کنند، و بین همه ذی‌نفعان سازمان ارتباط ایجاد می‌کنند. محیط خارجی را هم تحلیل کرده و مشتری‌ها، تأمین‌کننده‌ها و رقیبان حاضر هم بررسی می‌کنند.

تدوین استراتژی:

در مرحله بعدی مأموریت سازمان تعیین می‌شود. شناسایی عواملی که در محیط خارجی برای روند کار سازمان مانع ایجاد می‌کنند، فرصت‌هایی که وجود دارند، نقاط ضعف و قوت داخلی سازمان، تعیین هدف‌های بلندمدت، بررسی استراتژی‌های مختلف و انتخاب استراتژی موردنظر برای ادامه فعالیت سازمان، از دیگر کارهایی هستند که در روند تدوین استراتژی مدنظر قرار می‌گیرند.

اجرای استراتژی:

  سازمان باید هدف‌های سالیانه داشته باشد، سیاست‌های بلندمدت تعیین کند، برای کارکنان خود انگیزه ایجاد کند و منابع موجود را طوری تخصیص دهد که استراتژی‌های تدوین‌شده به‌درستی اجرا شوند. همه این‌ها در مرحله اجرای استراتژی باید موردتوجه قرار بگیرند.

ارزیابی استراتژی:

در مدیریت استراتژیک، استانداردها به چالش کشیده می‌شوند. اگر سازمان نتواند به استانداردها دست یابد، استراتژی نتیجه درستی نخواهد داشت؛ یعنی موفقیت امروز نمی‌تواند موفقیت فردا را تضمین کند، پس ارزیابی استراتژی‌هایی که تدوین و اجرا می‌شوند، اهمیت زیادی دارند. سازمانی که صرفا به موفقیت امروز خود متکی باشد، و استراتژی مناسبی برای آینده نداشته باشد، شکست خواهد خورد.

جمع بندی

مدیریت استراتژیک در سطح شرکتی، معمولا سازمان را به جهت بهره گیری از فرصت های آینده، و مواجهه با خطرات و روند بازار آماده می سازد. این باعث می شود که شرکت ها به تجزیه و تحلیل، بررسی , اجرا و پیاده سازی پرداخته به نحوی که احتمال بیشتری برای رسیدن به اهداف تعیین شده میسر گردد. بنابراین، استراتژی یا برنامه ریزی های استراتژیک باید به عنوان عامل تصمیم گیری در نظر گرفته شود.

امیدواریم با خواندن این مقاله بتوانید برای کسب و کار خود برنامه استراتژی تدوین کنید و اگر سوالی دارید نیز در بخش کامنت ها بپرسید.