زمانی که قصد راهاندازی کسبوکاری داریم، ابتدا میبایست شرایط خود را سنجیده و بر اساس شناخت از عوامل داخلی بیزینس و عوامل خارجی حاکم بر جامعه تصمیمگیری کرده و شروع به تدوین استراتژی برای کسبوکارمان کنیم.
برای راهاندازی یک کسبوکار یا توسعه فعالیتهایی که در حال حاضر مشغول انجام آن هستید، به این ترتیب عمل کنید. پس از ایدهپردازی و طراحی بوم مدل کسبوکار و همچنین بررسی بازار و توجیهپذیری کسبوکار، نوبت به تدوین آرمانها، چشمانداز و ارزشهای سازمانی میرسد.
درباره چشمانداز سازمانی و بیانیه ماموریت قبلا مطالبی را در دسته مقالات مدیریت استراتژیک در نوآفرین ارائه کردهایم. اگر اطلاعات کمی در این زمینهها دارید میتوانید مقالات مرتبط به آنها را بخوانید.
اما شاید بتوان گفت بعد از این مراحل، مهمترین قدم {تعیین راه و روش دستیابی به اهداف} است. این مساله به معنی تعیین استراتژیهای مناسب برای کسبوکار است.
تاکنون به این فکر کردهاید که چرا بعضی از شرکتهای بزرگ و موفق در مدت زمان کوتاهی، با از دست دادن سهم بزرگی از بازار خود، به موقعیتی معمولی و حتی تأسفبار تنزل یافته و از ادامه راه باز میمانند؟
چرا برخی از شرکتهای کوچک و گمنام، نوسانهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی را به راحتی تحمل نموده و بر آنها غلبه کرده و به یکباره به جایگاههای ممتازی در صحنه رقابت رسیدهاند؟
برای تعیین هدفها، رویهها و سیاستهای سازمانی باید با ارزیابی و تحلیل وضعیت، فرصتها و تهدیدات محیطی و نقاط قوت و ضعف درون سازمان را شناسایی نمود. این امر به مدیریت یاری میرساند در مقابله با فرصتها و تهدیدات محیط بیرونی، رویههای هماهنگ و یکپارچهای اتخاذ کند و به اهداف خود به نحو شایستهای دست یابد.
مدیریت استراتژیک به سازمان این امکان را میدهد که به شیوهای خلاقانه و نوآورانه عمل کند و برای شکلدادن به آینده خود به صورت انفعالی عمل نکند. این شیوه مدیریت باعث میشود که:
سازمان دارای ابتکار عمل باشد.
سرنوشت خود را رقم بزند.
آینده را تحت کنترل درآورد.
فعالیتهایش به گونهای درآید که اعمال نفوذ نماید.
فقط در برابر کنشها، واکنش نشان ندهد و منفعل نباشد.
امروزه عدم اطمینان ناشی از تغییرات محیطی و کسب سود بیشتر موجب شده است برنامهریزی به صورت یک ضرورت انکارناپذیر تلقی شود. از جمله انواع برنامهریزی سازمانی، میتوان به برنامهریزی استراتژیک اشاره کرد.
برنامهریزی استراتژیک برای بهرهگیری از فرصتها یا رفع تهدیدات محیطی استفاده میشود، بهگونهای که بتوان از فرصت ها نهایت استفاده را کرد.
انسان در جهانی پر از محدودیتهای مادی، زمانی و فکری زندگی میکند
مانند انسانها، سازمانها نیز دارای محدودیتهایی هستند و همین موضوع شرایط را برای ادامه حیات سازمان سخت میکند. اما استراتژی این امکان را به ما میدهد تا با تمرکز بر موضوعات اصلی و شناخت محدودیتهایمان بتوانیم به بالاترین نفع ممکن دست یابیم.
برای تدوین استراتژی کسبوکار، بایستی بدانیم که روشها و مِتُدهای معمول به لحاظ ردهبندی، چه جایگاهی داشته و در کدام مرحله میتوان از هر یک از این متدها استفاده کرد.
اولین گام طراحی استراتژی برای کسبوکار، شناخت وضعیت موجود با در نظر گرفتن نقاط ضعف و قوت میباشد. برای شناخت وضعیت موجود در سازمانهای بزرگ نیاز به تشکیل تیمهای راهبردی میباشد که در این مقاله در مورد آن بحث نمیکنیم. بیشتر بیزنسهای متوسط و کوچک و استارتاپهامدنظر ما هستند.
شناخت وضعیت موجود سنگ بنای ما برای مدیریت بهتر کسبوکار است. اگر از شرایط و وضع فعلی اطلاعات کافی در اختیارمان نباشد، نمیتوانیم تصویر روشنی از آینده ترسیم کنیم.
با شناخت از وضعیت موجود میتوانیم ساختارها و فرآیندها، طرحها و برنامههای شرکت را بشناسیم. سپس برنامه استراتژی را بر اساس آن طراحی کنیم. اگر قبلاً برنامه استراتژی تدوین کردهایم، میتوانیم آن را بازبینی کنیم.
برای شناخت وضعیت موجود میتوانیم ارکان زیر را بررسی کنیم:
راهبردها: شناخت استراتژیها، برنامهها و عملکرد فعلی سازمان
ساختارها: شناخت سازمان از دیدگاه ساختار سازمانی
فرآیندها: شناخت فرآیندهای نسبی سازمان
برای تدوین استراتژی سازمان، بایستی روشها و متدها را ردهبندی کنیم و جایگاه هر کدام را بشناسیم. نوآفرین قصد دارد به شما آموزش دهد، چه طور این گامها را تا طراحی و تدوین استراتژی با موفقیت و اصولی طی کنید. در شکل زیر، به اختصار چهارچوب جامع تدوین استراتژی برای سازمان یا حتی در اسکیل کوچکتر برای کسبوکارهای کوچک به صورت ساده مطرح شدهاست.
در مقالات زیر، جدول بالا به صورت مرحلهبهمرحله توضیح دادهشدهاست.
